DE GESCHIEDENIS

Geschiedenis van het bier

Al ver voordat onze jaartelling was begonnen, was het bier al uitgevonden. De uitvinding van het bier wordt geschat rond 6000 voor Christus. Vermoedelijk werd het bier uitgevonden in Mesopotamie of het land van Tigris en Eufraat (het huidige Irak). Dit denkt men omdat bij opgravingen van de Sumeriers afkomstige stenen platen zijn gevonden met primitieve afbeeldingen van een brouwproces.
De Egyptenaren konden ook bier brouwen. Bier was in Egypte een offerdrank. Het is bijzonder dat de Egyptenaren hop verwerkten om aan het bier een bepaalde smaak te geven. Tegenwoordig gebruiken we ook hop, maar in de middeleeuwen is er een lange periode geweest dat er in plaats van hop, gruyt werd gebruikt. Dit is een verzameling van allemaal planten en kruiden. Zowel in Babylonië als in Egypte werden er soms specerijen, zoals kaneel, aan het bier toegevoegd. Dit is een aanwijzing dat er toch wel een behoorlijk verschil was tussen ons huidige bier, en het bier wat men toen brouwde.

De Kelten hebben waarschijnlijk de techniek van het bier brouwen in onze streken geïntroduceerd. Graan was hier voldoende voorhanden; landbouw en veeteelt waren praktisch de enige activiteiten van de bevolking. Over de Keltische invloed op het bier brouwen is verder echter weinig bekend.
In een later stadium, ongeveer gelijktijdig met de trek naar de opkomende steden, vond het brouwen plaats in daartoe aangewezen brouwhuizen. De woningen van de burgers waren hiervoor veel te klein en te brandgevaarlijk. De brouwhuizen waren openbaar; iedereen kon er gebruik van maken. In feite waren zij de voorlopers van onze brouwerijen. Een eerste doorbraak van het bier als volksdrank vond in de veertiende en vijftiende eeuw plaats. Er waren toen grote epidemieën van pest en cholera. Men kende toen aan bier een geneeskrachtige werking toe, omdat de mensen die veel bier dronken minder snel ziek werden. Bier had helemaal geen geneeskrachtige werking, maar doordat het drinkwater in de steden toen ontzettend vervuild was, (de grachten dienden als riool, maar er werd ook uit gedronken), was er een hele grote kans op epidemieën. Tijdens het koken van het bier worden deze bacteriën in het water gedood, en was er dus minder kans op besmetting voor de mensen die veel bier dronken.

In veel steden kwamen toen brouwersgilden. Bier werd erg belangrijk. Het biergebruik nam in die tijd indrukwekkende vormen aan, tot een gemiddelde van maar liefst 400 liter per hoofd van de bevolking per jaar (dat is ruim 3 flesjes per dag). Tegenwoordig is dat ongeveer 80 liter. De smaak van het bier was overal verschillend. In ons land werd namelijk geen hop aan de mout toegevoegd maar gruyt: een verzameling van planten en kruiden. De samenstelling ervan was in elke stad anders, afhankelijk van het aanbod in de weiden. De landadel was in het bezit van het zogenaamde gruytrecht. Dat betekende dat men voor het plukken een soort van premie moest betalen. Je zou ook kunnen zeggen dat het een van de eerste vormen van bieraccijns was.
De Duitse keurvorst Wilhelm IV heeft als eerste kwaliteitsgarantie voor bier toegepast. In 1516 vaardigde hij het zogenaamde Reinheitsgebot uit, waarin werd bepaald dat bier uitsluitend van water, gerst, hop en gist mocht worden gebrouwen. Het werd gezien als een bescherming van Duitse brouwerijen tegen de concurrentie van buitenlandse brouwerijen. Deze Duitse bierwet is tot 1987 van kracht gebleven. De smaak van het bier heeft alles met de gisting te maken. Die gisting gebeurde toen nog spontaan en kon niet beïnvloed worden. Het gevolg was dat een brouwer van tevoren nooit wist hoe zijn bier zou smaken. Rond het midden van de negentiende eeuw komt daar een verandering in door de uitvinding van machines.
Tegenwoordig wordt bier in vele soorten smaken gebrouwen. Van banaanbier tot kokosbier, en van bier zonder alcohol tot troebel bier. Maar zit er ook een verschil in productieproces tussen de verschellinde soorten bier? Om dit te onderzoeken leggen wij 4 soorten bier onder de loep. Allereerst het bier ‘Pilsener’, wat beter bekent staat als gewoon pils. Ten tweede onderzoeken we het alcoholvrije bier. Alcohol vrij bier is bier waar weinig tot geen alcohol zit. Ten derde onderzoeken we Trappist. Trappist is een bier dat door de trappisten, monniken van de orde der cisterciënzers, wordt gebrouwen. En ten slotte onderzoeken we ook wit bier. Een bier wat er vrij troebel uitziet.